Dieren

Dieren is van oorsprong een esdorp, gelegen op de overgang van de Veluwse stuwwal en de IJssel. De structuur bestaat hoofdzakelijk uit een lineair bebouwingspatroon langs wegen die grotendeels parallel lopen aan de rivier. Het eigenlijke dorps- hart (de brink) lag bij de splitsing van de Hogestraat en de Kerkstraat. Door de aanleg van de spoorlijn en het Apeldoorns Kanaal (tweede helft negentiende eeuw) werd de historische kern van Dieren afgesneden van het agrarisch gebied (de Enk). Deze nieuwe infrastructuur stimuleerde de vestiging van enige bedrijvigheid in Dieren. Dieren werd tevens aantrekkelijk als vestigingsplaats voor de (meervermogende) forens.

De kern ontwikkelde zich door verdichting van bebouwing langs de smalle straatjes van het esdorp. Langs de verbindingswegen als de Zutphensestraatweg, de Hoflaan en de Viëtorstraat werden talrijke vrijstaande villa’s gebouwd. De oorspronkelijke parcellering bleef echter duidelijk herkenbaar. Door deze ontwikkeling ontstond een sterk contrast tussen de verdichte kleinschaligheid van de dorpskern en de ruimer opgezette schil daar omheen. Opvallend is dat de historische kern van Dieren zich nooit gericht heeft op de rivier. Na de Tweede Wereldoorlog werd de doorgaande functie van de Zutphensestraatweg binnen de dorpskom verlegd naar de Burgemeester De Bruinstraat. Tussen deze weg en de spoorlijn bevindt zich een deel van de historische kern dat zich heeft gericht op de spoorlijn.
De bebouwing bestaat voornamelijk uit individuele woningen langs de spoorlijn, deels in combinatie met bedrijfsbebouwing. Van meer recente datum is een kleinschalige inbreiding van bedrijfsbebouwing. De inpassing van deze nieuwe weg met begeleidende bebouwing is vooral aan de noordelijke dorpsentree (nog) niet voltooid.