Dieren 2 Historische dorpslinten, Harderwijkerweg, Wilhelminaweg, Spankerenseweg

De historische linten bestaan in hoofdzaak uit een reeks van vrijstaande gebouwen en onbebouwde terreinen, ontstaan langs de oude veldwegen die de historische kern van Dieren verbonden met de Dierense Enk. Deze Enk was via de Spankerenseweg tevens verbonden met het gehucht Spankeren. Historische bebouwingslinten hebben een duidelijk functionele en visuele relatie met de route waarlangs ze zijn ontstaan. De situering op de kavel en de bebouwingsrichting zijn doorgaans historisch bepaald door de ontginningswijze en verkaveling van het omringende landschap. De historische linten van Dieren zijn inmiddels voor het grootste deel opgenomen in de meer planmatige dorpsuitleg die vooral na 1920 plaatsvond. De dorpslinten ten oosten van het Apeldoorns Kanaal en de historische kern van Dieren hebben in belangrijke mate hun visuele relatie met het open landschap kunnen bewaren. De afstanden tussen de bebouwing is hier ook ruimer. Tussen de bebouwingslinten zijn in de loop der jaren belangrijke onderlinge verschillen ontstaan. De Spankerenseweg heeft zijn oorspronkelijke karakter van een reeks van vrijstaande woningen in een en twee lagen met kap nog in belangrijke mate behouden. In het meest oostelijke deel van deze weg komen ook bedrijfjes en grootschalige detailhandel al dan niet in combinatie met woningen voor. De oorspronkelijke lintbebouwing langs de Wilhelminaweg is voor een belangrijk deel verdicht en getransformeerd. Er zijn winkelpanden van afwijkende schaal en met een onderling sterk verschillende vormgeving. De winkelpanden vormen samen met het grote winkelcomplex Dieren Noord het hoofdwinkelcentrum van Dieren. De Harderwijkerweg heeft een belangrijke (doorgaande) verkeersfunctie. Deze weg heeft een relatief breed profiel. De begeleidende bebouwing wisselt sterk in ouderdom en verschijningsvorm. Groenvoorzieningen en groene erven bij instellingen maken deel uit van het straatbeeld. Naast individuele panden komen nu ook complexgewijze woonbebouwing en instituten voor. Incidenteel hebben zich ook commerciële functies in de vrijstaande panden gevestigd.
Een bijzonder element wordt gevormd door het monumentale complex ‘Schwer bey der Becke’ (gebied a) dat als een Amsterdams hofje geheel symmetrisch rond een groene hof is opgezet en via een monumentale toegangspartij is verbonden met de Harderwijkerweg. Tegenover dit complex, aan de Harderwijkerweg, ligt een monumentale begraafplaats.
Het bebouwingsbeeld in de historische bebouwingslinten heeft een afwisselend karakter, mede als gevolg van de verschillende stijlperioden waarin de panden zijn ontstaan. Traditionele kenmerken van de architectuur overheersen het wegbeeld. Kenmerkend zijn de eenvoudige bouwmassa’s, de dominante kap en de relatief lage gootlijn. Panden staan meestal met hun korte gevel naar de weg gekeerd. Aan de ornamentiek van de gevels wordt vaak extra aandacht besteed. De verschillende stijlopvattingen en uitwerkingen daarvan dragen in belangrijke mate bij aan de individualiteit van de panden en de afwisseling in het bebouwingsbeeld. Het gebruik van aardkleuren voor de hoofdmaterialen en een lichte kleur voor de kozijnen en lijsten overheerst. Deze overeenkomsten verzachten de verschillen tussen de verschillende panden. De meer planmatig aangelegde (delen van) bebouwingslinten, die in een kortere periode zijn ontstaan, tonen een grotere samenhang in massa, stijl, dakvorm en kaprichting. Het bebouwingsbeeld langs de Wilhelminaweg sluit ten dele aan bij dat van de Spankerenseweg. Ter hoogte van het hoofdwinkelcentrum van Dieren heeft een meer moderne architectuur het bebouwingsbeeld drastisch veranderd. Dit deel van de Wilhelminaweg heeft dan ook visueel en qua druktebeeld een intensief karakter verkregen.

Uitgangspunten welstandsbeleid

Variatie en een geleidelijke verandering in het bebouwingsbeeld zijn kenmerkend voor historische bebouwingslinten. Vergaande ingrepen in plaatsing, schaal of vormgeving kunnen het gevarieerde bebouwingsbeeld wijzigen in een verbrokkeld beeld. Het welstandstoezicht is gericht op behoud en versterking van het karakter van deze linten. Dit komt vooral tot uitdrukking in de zelfstandige plaatsing van de bebouwing met open tussenruimten en in het individuele en kleinschalige karakter van de panden. Verdichting en schaalvergroting zijn slechts in beperkte mate mogelijk en zullen met aandacht voor de specifieke ruimtelijke kenmerken van de omgeving benaderd worden.
Nieuwe bebouwing zal wat betreft maat en schaal en ook wat betreft kleur- en materiaal- gebruik in harmonie met de bestaande bebouwing ontworpen moeten worden. Scherpe contrasten worden vermeden. Ondergeschikte aan- en bijbouwen op het achterterrein zijn mogelijk, mits het halfopen karakter van de linten blijft gewaarborgd. Een grote mate van terughoudendheid wordt betracht bij de toelating van bouwwerken als reclame, luifels, puien, rolluiken en dergelijke. Deze uitingen zullen altijd ondergeschikt dienen te blijven aan het totale ruimtelijk en architectonisch beeld van de omgeving.