Dieren 1 Historische kern Dieren
De historische kern van Dieren is vrijwel uitsluitend opgebouwd uit individuele panden in één of twee lagen met kap. Belangrijke oriëntatiepunten worden gevormd door de monumentale kerk aan de Kerkstraat en door de losstaande kerktoren aan de Hogestraat. De dorpskern valt uiteen in een vrijwel aaneengesloten eenvoudige lintbebouwing in traditionele stijl en een individuele bebouwing van monumentale 19e-eeuwse villa’s en herenhuizen in Engelse landhuisstijl, neoclassicistische, neorenaissancistische en eclecticistische stijl. Binnen deze onderscheiden gebieden heerst een grote samenhang in straatbeeld als gevolg van de grote mate van overeenstemmingen in massa, materiaal en kleurkeuzen, en in de villabuurt ook door de rijkelijke ornamentiek. Compacte, kloeke bouwmassa’s met afgeplatte schildkap afgedekt met donkere pannen zijn hier dominant. De situering van de dorpsbebouwing direct aan de straat levert een aantal markante hoekoplossingen op. Opvallende gebouwen zijn het voormalige telefoonbureau aan de Hogestraat, het voormalige postkantoor aan de Prinsenstraat en de school aan de Viëtorstraat.
Incidenteel zijn vanaf de jaren zeventig kleine complexjes ingevoegd op de grotere binnen- terreinen en langs de Noorderstraat. Ten noorden van de Zutphensestraatweg bevindt zich een grootschalig verzorgingscomplex met vele nevengebouwen in een ruime groene setting. Een opvallende uitbreiding van de dorpskern wordt gevormd door een hedendaags gebouwd complex van appartementen en twee-onder-een-kapwoningen aan de zuidkant van de dorpskern. In diezelfde omgeving heeft staat ook de school van de scholengemeenschap Het Rhedens. Dit complex heeft een moderne uitstraling.
De historische dorpskern van Dieren is het resultaat van een langdurige en geleidelijke ontwikkeling op een eeuwenoud en goed herkenbaar gebleven stramien van min of meer parallel lopende wegen en dwarsverbindingen. Bijzonder is de ontwikkeling tot luxe villadorp. Er is een grote mate van samenhang in bebouwingsmassa’s, architectonische stijlen en in materiaalkeuze en detaillering/decoratie. Dit deel van Dieren kent dan ook een relatief groot aantal monumenten. Vanwege de cultuurhistorische waarden, is het grootste deel van de historische dorpskern van Dieren van rijkswege aangewezen als ‘beschermd dorpsgezicht’. Het kleinschalige en individuele karakter van het dorpspatroon en zijn bebouwing dient behouden te blijven. De detaillering en het materiaal- en kleurgebruik zijn kenmerkend voor de traditionele dorpsarchitectuur, terwijl de rijke ornamentiek van de villa’s een bijzondere expressie naar de omgeving uitstraalt. Aanpassingen dienen met de nodige zorgvuldigheid behandeld te worden. Vooral de positionering en vormgeving van de hoofdmassa van de individuele woningbouw is karakteristiek en dient als straatbeeld gehandhaafd te blijven. De hoge ligging van het dorp ten opzichte van de IJssel biedt enkele fraaie doorzichten die deel uitmaken van de ruimtelijke kwaliteit van de dorpskern.
Uitgangspunten welstandsbeleid
Het welstandsbeleid is gericht op het behoud van het karakter van het historisch dorpsgezicht. De individualiteit van de panden en de samenhang in het straatbeeld met de daarin aanwezige monumenten zijn waardevol. Ingrepen die tot een verstoring van dit beeld leiden dienen te worden vermeden.
Verdichting en schaalvergroting als gevolg van het dynamische karakter van de centrumfunctie, zijn slechts in beperkte mate mogelijk. De aanvragen daarvoor zullen met aandacht voor de specifieke ruimtelijke kenmerken van het historisch dorpsgebied benaderd worden. Nieuwe bebouwing zal wat betreft maat en schaal en ook wat betreft kleur- en materiaalgebruik in harmonie met de bestaande bebouwing ontworpen moeten worden. Scherpe contrasten dienen te worden vermeden. Een grote mate van terughoudendheid wordt betracht bij de toelating van reclame, luifels, puien, rolluiken en dergelijke. Deze uitingen zullen altijd ondergeschikt dienen te blijven aan het ruimtelijk en architectonisch beeld van de omgeving.
