Beinum: Historie

VAN BUURTSCHAP TOT WOONWIJK

Beinum is nu een wijk van Doesburg. Tot ca. 1970 was Beinum een buurtschap, die onder de gemeente Angerlo viel.

ONTSTAAN BEINUM

De omgeving Angerlo/ Beinum is een oud rivierlandschap. In oost-west richting lagen langgerekte hoge zandruggen met daartussen smalle laagten. De buurtschap Beinum is ontstaan op de twee meest noordelijke zandruggen. Angerlo is ontstaan op de langgerekte zandrug ten zuiden daarvan.

BUURTSCHAP BEINUM (TOT 1970)

Op oude kaarten is te zien dat de buurtschap Beinum in zuidoosten werd begrensd door Leigraaf met daarlangs de huidige Angerloseweg/ Het Klooster. Het dalletje van de Leigraaf vormde dan tevens de grens met de nederzetting Angerlo. In het noordwesten werd Beinum begrensd door de dijk langs de IJssel. De buurtschap bestond globaal uit twee delen (de twee zandruggen) met daartussen een laagte. Het noordelijke deel werd gevormd door wat hoger gelegen bouwlanden rond de boerderij De Pol met langs de rand een krans van boerderijen. De hoeve de Pol was een verre nazaat van de vroegere Hof te Beinum, het administratieve centrum in de middeleeuwen. Overigens bestond de marke van Beinum nog in 1970. Op de zandrug in het zuidwesten lag een bouwlandencomplex, aangeduid als Het Klooster, met eveneens enkele boerderijen aan de rand en langs de straat die nu Het Klooster en Angerloseweg heet. Van noord naar zuid liep er een weg, die De Pol en Het Klooster verbond (de huidige Breedeweg, Koldewei). Vanaf de Angerloseweg kon men verder over de Leigraaf (huidig fietspad onder de N338 + Doesburgseweg) naar Angerlo. De belangrijkste weg door het gebied was de Bingerdenseweg. Na passage van de vestingwerken en de Oude IJssel kwam men bij de boerderij de Hermaat Beinum binnen. (Voor het langzaam verkeer is deze situatie nog min of meer herkenbaar.) Vervolgens liep de Bingerdenseweg min of meer recht naar de boerderij de Pol, waar de weg met twee haakse bochten omheen werd geleid. In de jaren ‘50 is de Bingerdenseweg rechtgetrokken en verbreed. Het was toen de belangrijkste doorgaande weg van de stad Doesburg richting Zevenaar. Begin jaren ‘70 is de Provinciale Weg 51 aangelegd (huidige N338). Hierdoor werd Beinum gescheiden van Angerlo en een deel van de buurtschap Het Klooster. De Bingerdenseweg, die nog niet zo lang daarvoor was omgebouwd tot verkeersweg verloor alweer haar doorgaande verkeersfunctie.

WOONWIJK BEINUM (NA 1970)

Begin jaren zeventig (twintigste eeuw) is het gebied waar nu Beinum ligt door een gemeentegrensaanpassing bij Doesburg gekomen. In de jaren zeventig en tachtig werd er flink gebouwd en groeide de wijk tot aan de Breedestraat. In de jaren negentig volgde de nu buitenste ring van Beinum; Campstede. Intussen wordt verder gebouwd aan de wijk. Beinum telt ongeveer 4500 inwoners in 1550 woningen.

Stedenbouwkundig plan Beinum 1972

In de jaren ‘70 zien we het idee over stedelijke uitbreidingswijken veranderen. Er is meer oog voor bestaande gebiedskenmerken. Historische relicten en landschap worden geïnventariseerd en gewaardeerd en waar mogelijk opgenomen in de nieuwe woonwijk. De gedachte is dat de wijk daarmee minder steriel wordt; Er is iets te beleven. *) Tegelijkertijd heeft men een afkeer van grote gebaren. Kleinschaligheid en knusse, veilige woonomgevingen staan centraal. Voor de ontwikkeling van de wijk wordt een zogenaamd vlekkenplan gemaakt. Vlekken zijn deelgebieden met een eigen functie; wonen, werken, centrum. De vlekken zijn verbonden door de verkeersstructuur. In Beinum waren dat de al bestaande wegen. Alleen de Bingerdenseweg vond men te recht en deze kreeg opnieuw enkele knikken. De vlekken werden gescheiden door een wijkgroenstructuur, waarin fiets- en voetpaden werden opgenomen, alsmede de watergangen. Kenmerkend is dat de oudste vlekken van binnenuit werden ontwikkeld en niet gericht zijn op de hoofdstructuur. Het zijn de zogenaamde woonerf- of bloemkoolbuurten. Een duidelijke omslag in de stedenbouwkundige opvattingen vindt plaats rond 1990. Dat is te zien aan de buurten ten westen van de Breedeweg, dat weer een meer klassieke stratenverkaveling hebben.

*) Uitgangspunt is geweest, dat voor zover mogelijk de huidige karakteristieken van het gebied Beinum in het plan zouden worden opgenomen teneinde reeds in het allereerste stadium van bewoning de voorwaarden voor een goed woonen leefmilieu te scheppen en de wijk een eigen identiteit en herkenbaarheid te geven. (Bestemmingsplan Beinum 1972)

ZICHTBARE HISTORISCHE KENMERKEN

In de woonwijk Beinum liggen diverse historische relicten. Meest opvallend zijn de oude erven, die verspreid over de wijk voorkomen. Vaak liggen ze op beeldbepalende plekken, zoals de Hoge Heermaat en De Pol. Langs de Angerloseweg ligt een aantal oude erven in een lint. Minder herkenbaar is het patroon van ontsluitingswegen, dat samenvalt met oude wegen, zoals de Breedestraat en de Angerloseweg. De Bingerdenseweg is minder goed behouden. Tenslotte zijn er in de begrenzing van de woonvlekken en in de wijkgroenstructuur veel kleinere relicten aanwezig van het oorspronkelijke landschap. Deze zijn echter lastig te herkennen. Wel is het van belang hier bij toekomstige aanpassingen van de groenstructuur rekening mee te houden. De trends in de ontwikkeling van de woonwijk zijn herkenbaar in de opzet in architectuur van de woongebieden. De buurten De Maten en Molengaarde vertonen in hun stedebouwkundige opzet karakteristieke elementen van woonerf-buurten.