3.5 Excessenregeling
Op grond van artikel 12 van de Woningwet mag het uiterlijk van een bestaand bouwwerk, of een bouwwerk waarvoor op grond van de Wabo geen omgevingsvergunning is vereist niet in ernstige mate in strijd zijn met redelijke eisen van welstand, beoordeeld naar de criteria als bedoeld in artikel 12a, eerste lid, onderdeel b. Dit geldt niet voor een bestaand bouwwerk waarvoor in de omgevingsvergunning is bepaald dat dit slechts voor een bepaalde periode in stand mag worden gehouden. Middels deze excessenregeling is het mogelijk om achteraf te toetsen of het uiterlijk van een bouwwerk in ernstige mate in strijd is met redelijke eisen van welstand. Voor de gemeente geldt het criterium dat er bij ernstige strijdigheid met redelijke eisen van welstand sprake moet zijn van een exces, dat wil zeggen een buitensporigheid in het uiterlijk die ook voor niet-deskundigen evident is. Het gaat hierbij dus om zaken waaraan een groot deel van de mensen zich ergert.
De repressieve toets (of excessenregeling) is slechts mogelijk wanneer de gemeenteraad in haar welstandsnota criteria heeft opgenomen omtrent ‘in ernstige mate strijd met redelijke eisen van welstand’.
Criteria als bedoeld in artikel 12a, lid 1, onderdeel b van de Woningwet:
Van ernstige strijd met redelijke eisen van welstand kan sprake zijn bij:
- het dichttimmeren of afplakken van raam-, glas- of andere gevelopeningen;
- het geheel of gedeeltelijk in stand laten van een bouwwerk dat door een calamiteit zoals een brand geheel of gedeeltelijk onherstelbaar is beschadigd;
- achterstallig onderhoud, waardoor het oorspronkelijk karakter van het bouwwerk (deels) te niet wordt gedaan. Van achterstallig onderhoud kan onder meer sprake zijn wanneer aan de buitenzijde van een bouwwerk kan worden waargenomen dat in grote mate sprake is van:
- betonrot;
- afbrokkelend stucwerk;
- scheurvorming in gevels;
- gebroken ramen;
- een gevel waarvan de stenen afbrokkelen;
- afgezakte goten of andere loszittende onderdelen;
- afbladderend schilderwerk;
- het veranderen, vernietigen of (zwaar) beschadigen van architectonische bijzonderheden en/of beeldbepalende architectonische details door wijzigingen bij verbouw of onderhoud van een bouwwerk;
- het gebruik van (armoedige) materialen die in feite niet zijn bedoeld om als bouwmateriaal te fungeren. Voorbeelden:
- het gebruik van pallets, een plastic zeil en/of damwandplaten als bijvoorbeeld erfafscheiding;
- het gebruik van een plastic (bouw)zeil als zonwering of windvang;
- het bouwen in een bouwstijl die een te grove afbreuk doet op wat in de omgeving gebruikelijk is;
- het toepassen van felle of contrasterende kleuren:
- het toepassen van kleuren die niet aansluiten c.q. passen bij de architectuur van het bouwwerk c.q. niet aansluiten of passen in de omgeving;
- het wijzigen van een kleur van een individuele woning (of ander bouwwerk) die deel uitmaakt van een blok of een complex met eenzelfde kleurstelling;
- het toepassen van graffiti;
- een veelvoud aan reclames of te opdringerige reclames;
- een reclame-uiting die een grove inbreuk maakt op:
- wat als passend bij de aard of omvang van het bouwwerk moet worden beschouwd;
- wat voor de omgeving kenmerkend is;
- het ontsieren van een gevel door het aanbrengen van:
- schilderingen;
- (span)doeken;
- verlichting;
- terrasverwarmers;
- airco’s;
- antennes;
- zonweringen;
- een veelvoud aan vergunningvrije bouwwerken;
- andere kleine elementen.
- het geheel of gedeeltelijk visueel of fysiek afsluiten van een bouwwerk van zijn omgeving (bijv. gevelopeningen dichtmaken);
- twee dakkapellen in een dak boven elkaar gesitueerd.
Volgens artikel 13a Woningwet 2011 kan het college van burgemeester en wethouders de eigenaar van een bouwwerk dat ‘in ernstige mate in strijd is met redelijke eisen van welstand’ aanschrijven om die strijdigheid op te heffen. Het college van burgemeester en wethouders kunnen zich hierbij beroepen op de criteria die in deze welstandsnota zijn opgenomen. De dorpsbouwmeester of welstands- en monumentencommissie hebben hierin een adviserende rol. In het onderstaande schema wordt de te volgen procedure schematisch weergegeven.
