2.3 Traject welstandsadvisering

In dit hoofdstuk wordt aangegeven via welk traject de welstandsadvisering gestalte krijgt en op welke wijze de gemeente gestalte geeft aan de vereisten van de nieuwe Woningwet. Aangegeven wordt voor welke bouwplannen een welstandsadvies nodig is en welke stappen tijdens de advisering worden doorlopen. Aspecten als vooroverleg en openbaar vergaderen komen daarbij aan bod. De formele aspecten van de welstandsadvisering, zoals de samenstelling van de commissie en spreekrecht tijdens de openbare vergadering, zijn vastgelegd in de Bouwverordening. Deze verwijst voor een gedetailleerde regeling naar het reglement van de welstandscommissie. Dit reglement is als bijlage bij deze nota is gevoegd. Voorliggende paragraaf is bedoeld als een toelichting op deze regeling.

Aanvragen van een bouwvergunning

Voor een aantal kleinere bouwwerken is geen bouwvergunning nodig. In bijlage (...) is aangegeven voor welke bouwplannen dit geldt. De gemeente adviseert voor het uitvoeren van vergunningsvrije bouwplannen toch contact op te nemen met de afdeling (naam afdeling) zodat advies en inlichtingen kunnen worden gegeven. Dan kan eventueel repressief ingrijpen (achteraf) door de gemeente voorshands worden voorkomen. Dat is namelijk mogelijk indien een bouwwerk achteraf in ernstige mate in strijd is met redelijke eisen van welstand.

Voor informatie over het indienen van bouwplannen kan men terecht bij het loket Bouwen en Wonen in het stadhuis.

Allereerst zal bepaald worden of voor het bouwplan een bouwvergunning nodig is. Voor een aantal kleinere bouwwerken is dit sinds de inwerkingtreding van de nieuwe Woningwet niet meer nodig. De gemeente adviseert om voor het uitvoeren van vergunningsvrije bouwplannen toch contact op te nemen met de afdeling Bouwen en Wonen zodat advies en inlichtingen kunnen worden gegeven. Dan kan eventueel repressief ingrijpen (achteraf) door de gemeente voorshands worden voorkomen. Repressief toezicht is namelijk mogelijk indien een bouwwerk achteraf in ernstige mate in strijd is met redelijke eisen van welstand. Dit kan tot gevolg hebben dat het bouwwerk alsnog moet worden aangepast of in ernstige gevallen moet worden afgebroken.

Indien voor een bouwwerk een bouwvergunning nodig is, geeft de ambtenaar inzicht in de bepalingen van het bestemmingsplan, de bouwverordening en indien van toepassing de monumentenverordening. Deze wettelijke kaders vormen de randvoorwaarden waarbinnen het bouwplan door de gemeente zal worden getoetst. Ook zal worden gekeken of het bouwplan licht-vergunningplichtig is of regulier vergunningplichting. Voor licht vergunningplichtige bouwwerken geldt een kortere behandeltermijn.

Ten behoeve van de welstandstoets zorgt de ambtenaar voor de benodigde bescheiden om het bouwplan te kunnen toetsen. Relevante informatie voor het beoordelen van bouwplannen is o.a.:

• het gemeentelijk welstandsbeleid;
• bestemmingsplanbepalingen;
• beeldkwaliteitplannen;
• andere relevante stedenbouwkundige visies
• luchtfoto's (indien mogelijk).

De indieningsvereisten in de Amvb geeft aan dat bij het indienen van bouwplannen de volgende bescheiden moeten worden aangeleverd:

• Bouwkundige tekeningen en presentatietekeningen met adequate informatie over plattegronden, doorsneden, gevelaanzichten, principedetails, kleurenstaat en eventueel materiaalmonsters. Alle tekeningen in de daarvoor gebruikelijke schaal.
• Een situatietekening waarop aangegeven de locatie, de rooilijnen, de belendingen, de inrichting en afwerking van het bouwterrein.
• Tekeningen en/of foto's, als uitbeelding van de karakteristieke sfeer van de omgeving van het bouwwerk.

Deze bescheiden zijn nodig voor een formele welstandstoets. Bij het vooroverleg (zie 2.4.4.) wordt het bouwplan bekeken aan de hand van een schetsplan. Bouwkundige tekeningen hoeven in deze fase nog niet te worden aangeleverd.Loketbehandeling

Een aantal categorieën kleinere bouwplannen valt onder de lichte vergunningplicht. Voor deze plannen geldt een behandeltermijn van maximaal 6 weken. Het college van B&W kan een gemeentelijk ambtenaar mandateren om deze bouwplannen op welstand te toetsen. Dit betekent dat de ambtenaar een positief welstandsadvies kan geven als het bouwplan voldoet aan concrete toetsingscriteria die voor een aantal categorieën kleinere bouwwerken is opgesteld. Indien het bouwplan niet voldoet aan de criteria of bij twijfel hierover, schuift de ambtenaar het plan door naar de rayonarchitect en zal de welstandscommissie zich over het plan buigen. Deze werkwijze bevordert de snelheid van de planbehandeling en vergunningverlening.

Behandeling door de rayonarchitect

De rayonarchitect van het Gelders Genootschap bekijkt tijdens zijn bezoek aan de gemeente de ingediende bouwplannen. De rayonarchitect heeft van de Welstandscommissie een mandaat voor advisering gekregen in het geval van bouwplannen:

• die licht-vergunningplichtig zijn (voor zover de ambtenaar deze niet afhandelt),
• die een relatief geringe ruimtelijke betekenis hebben,
• die aan de hand van concrete richtlijnen in het welstandsbeleid beoordeeld kunnen worden,
• waarover, gelet op meerdere vergelijkbare gevallen, de mening van de commissie als bekend mag worden verondersteld.

Aanvragers en ontwerpers kunnen desgewenst een toelichting op het bouwplan geven of vooroverleg hierover voeren.Vooroverleg

In het vooroverleg wordt door de rayonarchitect of de voltallige welstandscommissie gekeken of de ontwerpuitgangspunten voor bouwplannen en grotere ontwikkelingen (in schetsvorm) stroken met het ruimtelijk beleid van de gemeente. Nadat overeenstemming is bereikt in het vooroverleg kan een snel en efficiënt ontwerptraject worden ingeslagen hetgeen geld- en tijdbesparend werkt.

Vooroverleg over uitgangspunten

De gemeente Zutphen biedt aanvragers van een bouwvergunning de mogelijkheid om een schetsplan in een vooroverleg toe te lichten en te bespreken. In dit vooroverleg wordt met name gekeken of het ontwerp tegemoet komt aan de uitgangspunten en de criteria die bij de welstandstoetsing worden toegepast. Afhankelijk van het ontwikkelingsstadium van het plan kan een indruk worden gegeven van de richting waarin het advies zal gaan. Er is bij vooroverleg nog geen sprake van een officiële aanvraag. Het leidt dan ook niet tot gemeentelijke beslissingen waaraan een rechtsgevolg is verbonden. Dat ontstaat pas als de initiatiefnemer formeel de bouwvergunning aanvraagt. Bij vooroverleg met de rayonarchitect wordt een schriftelijk verslag gemaakt waardoor het verloop van het overlegproces voor alle partijen inzichtelijk is. Indien het vooroverleg in de voltallige commissie plaatsvindt, wordt door de rayonarchitect een verslag vooroverleg gemaakt, mits met de betrokken partijen overeen wordt gekomen dat dit niet nodig is.

Vooroverleg over grootschalige ontwikkelingen

Vooroverleg omvat ook het stedenbouwkundig overleg tussen de welstandscommissie en de gemeente. De commissie wordt in een vroeg stadium geïnformeerd over nieuwe stedenbouwkundige ontwikkelingen en de gevolgen daarvan voor de inrichting en kwaliteit van de gebouwde omgeving en de openbare ruimte. De welstandscommissie kan ook gevraagd worden op het plan te reageren in een adviserende rol richting gemeente.

Deze vorm van overleg is in principe niet openbaar, tenzij de gemeente dat in overleg met de direct betrokkenen wenselijk acht. Van stedenbouwkundig overleg wordt een schriftelijk verslag gemaakt door de rayonarchitect, tenzij de bij het overleg betrokken partijen van mening zijn dat een verslag overbodig is. De welstandscommissie kan iemand mandateren om namens hun te participeren in projectgroepen voor grotere ruimtelijke ontwikkelingen. Op gezette momenten zal de gemandateerde ruggespraak houden met de voltallige commissie.

Openbare commissievergadering

De welstandscommissie vergadert in het openbaar. Dit heeft als voordeel dat alle betrokken partijen meteen op de hoogte kunnen zijn van de advisering en een inbreng in de discussie over het bouwplan kunnen hebben. De commissievergadering of een gedeelte daarvan is niet openbaar in gevallen waarin het belang van openbaarheid niet opweegt tegen belangen zoals bedoeld in art. 10, eerste lid, van de Wet Openbaarheid van Bestuur.

Opdrachtgevers en ontwerpers krijgen zowel bij de commissie als bij de rayonarchitect de gelegenheid om de behandeling van hun plan bij te wonen, indien dat op het aanvraagformulier (bij vooroverleg op een apart formulier of telefonisch) wordt aangeven. Eventueel lichten zij hun plan toe. De gemeente zorgt ervoor dat aanvragers in die gevallen een uitnodiging ontvangen. Indien de rayonarchitect het nodig acht een plan in de commissie te laten toelichten, brengt de gemeente de aanvrager daarvan in kennis.

Behandeling van bouwplannen

De rayonarchitect introduceert de plannen en licht deze toe. Eventueel wordt in het vooroverleg gegeven commentaar samengevat. De aanvrager of ontwerper krijgt de gelegenheid om het ontwerp kort en bondig toe te lichten. Hierna vindt de beraadslaging plaats door de leden van de welstandscommissie waarna de commissie bij monde van de voorzitter een advies formuleert.

Agenda

De vergadering van de welstandscommissie wordt door de gemeente aangekondigd in het huis-aan-huisblad. Tevens wordt verwezen naar de lijst met te behandelen bouwplannen die op de website van de gemeente en op het publicatiebord wordt gepubliceerd. De agenda voor de commissievergadering wordt in overleg met de gemeentelijk ambtenaar bepaald.

Voor de planbehandeling door de rayonarchitect wordt geen agenda opgesteld, vanwege het grote aantal plannen en de korte behandeltermijn.

Het welstandsadvies

De welstandscommissie heeft primair tot taak het uitbrengen van heldere en goed beargumenteerde adviezen aan burgemeester en wethouders over de vraag of 'het uiterlijk en de plaatsing van een bouwwerk of een standplaats, zowel op zichzelf als in verband met de omgeving of de te verwachten ontwikkeling daarvan', al dan niet in strijd zijn met redelijke eisen van welstand. Dit wordt beoordeeld aan de hand van het beleid zoals opgenomen in de gemeentelijke welstandsnota.

Het welstandsadvies kan de volgende uitkomsten hebben:

Akkoord

De welstandscommissie brengt een positief advies uit aan B&W omdat het plan volgens de van toepassing zijnde welstandscriteria voldoet aan redelijke eisen van welstand. Een in de openbare commissievergadering behandeld plan dat positief is beoordeeld, wordt desgewenst schriftelijk gemotiveerd.

Akkoord onder voorwaarden/aanpassen

De commissie kan aan B&W adviseren het plan te laten aanpassen omdat het volgens de van toepassing zijnde criteria op een aantal punten (nog) niet voldoet aan redelijke eisen van welstand. Een akkoord onder voorwaarden wordt gegeven als de commissie van mening is dat de aanvrager kan volstaan met enkele aanpassingen en deze daarin heeft toegestemd c.q. dit redelijkerwijze is te verwachten.

Niet akkoord

De commissie brengt een negatief advies uit aan B&W omdat het plan volgens de van toepassing zijnde welstandscriteria niet voldoet aan redelijke eisen van welstand. Een negatief advies wordt gegeven als de commissie van mening is dat een bouwplan ingrijpend moet worden aangepast. Bij een formele aanvraag moet de gemeente een inschatting maken of de gevraagde aanpassingen nog binnen de vereisten van het bestemmingsplan en de resterende vergunningtermijn te realiseren zijn. Indien dat niet mogelijk is, betekent het negatief advies dat de vergunning opnieuw moet worden aangevraagd.

Aanhouden

De welstandscommissie kan het advies aanhouden wanneer meer informatie of een toelichting van de ontwerper noodzakelijk is voor een zorgvuldige beoordeling. Een en ander gelet op de vastgestelde termijnen voor het verlenen van de bouwvergunning.