3.3.3 Dorpskernen

Alle dorpen in de gemeente zijn gelegen op stroomruggen. De langgerekte vorm van de smalle ruggen is op veel plaatsen nog herkenbaar in de nederzetting-structuur. Door de aanleg van dijken in de 14e eeuw wordt een aantal dorpen tevens dijkdorpen.

De dorpskernen zijn gelegen langs de belangrijkste wegen door het gebied, waar zich het zwaartepunt van de bebouwing bevindt. Kenmerkend voor de dorpen is het groene karakter met ruime kavels, waarbij de bebouwing terugligt van de weg. Karakteristieke boerderijen, veelal op terpen met groene erven, versterken het beeld van open lintbebouwing. De bebouwing in de kernen bestaat voornamelijk uit panden van één of twee bouwlagen met kap. Vrijwel alle panden staan wisselend georiënteerd op de kavel, niet allemaal op gelijke afstand van de weg en met verschillende oriëntatierichtingen. Ook de afstand tussen de woningen is wisselend, waarbij de afstand tussen de woningen varieert tussen open en half open.

De bebouwing bestaat uit eenvoudige bouwmassa, waarbij de bouwhoogte sterk kan variëren. Er is sprake van eenvoudige kapvormen zonder complexe of samengestelde kappen. Hierbij komen voornamelijk zadeldaken voor, afwisselend met of zonder wolfseinden, soms komt een mansardekap voor. De kaprichting volgt de oriëntatie van de bouwmassa.
Over het algemeen is er bij de bebouwing een dorpse baksteenarchitectuur en/of een eenvoudige agrarische vormgeving toegepast. Hierbij is veelvuldig gebruik gemaakt van de materialen baksteen, hout, riet, gebakken pannen als dakbedekking en overige natuurlijke materialen. De gebruikte materialen hebben veelal roodbruine, zand- en aardkleurige tinten. In een aantal gevallen is de gevel geverfd of gestuct in een witte of andere lichte kleurtoon. Het detailleringniveau van de panden is wisselend. Bij sommige panden waarbij de gevel geverfd of gepleisterd is, is er weinig of niets meer zichtbaar van de oorspronkelijke geveldetaillering. Andere, vooral historische gevels, zijn nog grotendeels in originele staat en zijn voorzien van een sobere detaillering in de vorm van een (hardstenen) plint, muurankers, bewerkte gootlijst of vensterluiken.