Thema 18: Bedrijven in het buitengebied
Voor de bebouwingsthema's in het buitengebied van de gemeente Winterswijk gelden de volgende paragrafen met welstandscriteria:
| code deelgebied | bebouwingsthema | inhoud | paragraaf |
| 16 | De karakteristieke boerderij in het buitengebied | criteria voor erven waarvan het hoofdgebouw van het (voormalige) agrarische bedrijf vóór 1940 én als agrarisch gebouw tot stand gekomen is en het gebouw wordt gekenmerkt door een oorspronkelijke karakteristiek, in bouwvorm of in uitvoering (materiaal, kleur en detaillering) | zie 4.16 |
| 16 | Overige boerenerven in het buitengebied | criteria voor agrarische bedrijfsgebouwen/complexen, die niet vallen onder het bebouwings-thema "de karakteristieke boerderij in het buitengebied" | zie 4.17 |
| 16 | Bedrijven in het buitengebied | criteria voor bedrijven die gelegen zijn in het buitengebied en niet aangemerkt worden als een karakteristieke boerderij in het buitengebied, overige boerenerven in het buitengebied | zie 4.18 |
| 16 | Woningen in het buitengebied | criteria voor woningen in het buitengebied die niet onder een ander bebouwingsthema in het buitengebied vallen | zie 4.19 |
De criteria in deze paragraaf gelden uitsluitend voor het bebouwingsthema "bedrijven in het buitengebied". Er is sprake van een bedrijf in het buitengebied indien:
- het een bedrijf is, gelegen in het buitengebied en niet aangemerkt wordt als een (karakteristieke) boerderij in het buitengebied, overige boerenerven, of een recreatiegebied.
4.18.1
Beleidsuitgangspunten welstand
Algemeen
Er komen uiteenlopende bedrijfstypen in het buitengebied voor. Bedrijven in het buitengebied dragen bij aan de "verstedelijking" van het buitengebied en kunnen het landschap in die zin negatief beïnvloeden. De vormgeving van de bedrijfscomplexen is strikt functioneel. Het uiterlijk en de ruimtelijke samenhang van het totale complex en het landschap spelen, helaas, vaak een ondergeschikte rol. Landschappelijke inpassing van de bedrijven in het buitengebied dient een belangrijke rol te spelen.
Het deelgebied Buitengebied is weergegeven op de Deelgebiedenkaarten.
Bebouwingsbeeld
Bebouwingsbeeld verschillende landschapstypen
Het buitengebied van Winterswijk kent verschillende landschapstypen. Het is belangrijk dat bij de bebouwing rekening gehouden wordt en ingespeeld wordt op de aanwezige landschapstypen (zie ook paragraaf 3.2.2).
Verspreid over deze landschapstypen komen verschillende bouwsituaties voor:
Kleinschalige landschap: Het hoevelandschap is een golvend landschap, gelegen in de beekdalen en bestaat uit solitaire bomen of groepjes bomen, essen en boerderijen/hoeven waardoor het een open indruk maakt. Het occupatiepatroon bestaat uit verspreid gelegen boerderijen (of andere bebouwing), soms in clusters bijeen met oude bouw- en graslanden. Het is een van oorsprong kleinschalig landschap dat tegenwoordig aan schaalvergroting wordt onderworpen. Het essenlandschap vormt het oudste deel van het cultuurlandschap en is als vanouds als bouwland in gebruik. Karakteristiek is de relatief hooggelegen gemeenschappelijke es. Eromheen, onderaan de es bevindt zich een krans van boerderijen.
Scholtengoederenlandschap: Het scholtengoederenlandschap werd en wordt gedomineerd door de grote scholtenhuizen, villa's en pachtboerderijen in een zeer bosrijke omgeving. Bij gedeelten van het scholtengoederenlandschap zijn geen oude bouwlanden en oude boerderijen aanwezig en is er sprake van een meer regelmatige en strakke verkaveling met moderne bedrijfsgebouwen, gegroepeerd in clusters.
Grootschalige landschap: Kenmerkend is het relatief grootschalige karakter, het rechtlijnige patroon van wegen, sloten en perceelsvorm. Het grootschalige landschap vormt door de aanwezigheid van recente boerderijen op rechte kavels een contrast met de andere landschappen.
Bebouwingsbeeld
In het buitengebied van Winterswijk is er sprake van diverse soorten bedrijven, met diverse soorten bebouwingskarakteristieken onder meer afhankelijk van hun ontstaansgeschiedenis. Sommige bedrijven zijn in voormalige agrarische bedrijfsgebouwen ontstaan (en worden in dit kader allen als bedrijf bestempeld indien zij niet aangemerkt worden als een karakteristieke boerderij in het buitengebied), andere bedrijven zijn in de loop der tijd uitgegroeid van kleine ambachtelijke werkplaatsen tot grootschalige bedrijven. De materialen, massa, schaal en vorm van de bedrijfsbebouwing in het buitengebied wijken over het algemeen af van de overige bebouwing in het buitengebied. Als belangrijk uitgangspunt geldt de landschappelijke inpassing van de bedrijven. De bedrijfsbebouwing dient geclusterd en in onderlinge samenhang op het erf geplaatst te worden en afhankelijk van de "storende werking" van het bedrijf in het landschap bijvoorkeur ingebed moeten worden in een groenzone. Bij nieuwbouw zal er gestreefd moeten worden naar toepassing van maat, schaal en materialen van de nieuwe bedrijfsbebouwing die bij de karakteristiek van het landschap horen.
Voor bijzondere situaties en functies kan het gemeentebestuur besluiten af te wijken van de hieronder weergegeven gebiedscriteria. Voorwaarde is dat sprake is van een hoogwaardige architectuur die beantwoordt aan de algemene welstandscriteria. Het gaat daarbij om versterking van de identiteit van en de oriëntatie binnen de omgeving.
Differentiatie welstandsniveaus
Het buitengebied van Winterswijk maakt deel uit van het Waardevol Cultuurlandschap Winterswijk. Hierover is een rapport verschenen waarin een cultuurhistorische waardering voor de karakteristieke bebouwde omgeving wordt gegeven (Provincie Gelderland, Waardevol Cultuurlandschap Winterwijk, Arnhem, april 2000.) In dit rapport worden gebieden aangegeven met een hoge en een zeer hoge cultuurhistorische waarde.
Voor het toekennen van welstandsniveaus is deze gebiedsindeling als uitgangspunt genomen. De gebieden met een zeer hoge cultuurhistorische waarde krijgen welstandsniveau 1, een strenge welstandstoets. De gebieden met een hoge cultuurhistorische waarde krijgen een reguliere welstandstoets (niveau 2). De uitwerking van de toe te passen welstandsniveaus is aangegeven op de welstandsniveaukaart.
Voor rijks- en gemeentelijke monumenten en hun beide belendingen (tenzij deze zich verder dan 50 m van het monument bevinden), geldt, ongeacht het welstandsniveau van de omgeving, welstandsniveau 1.
