3.3.4 Groene gebieden
G2
Parken, groengebieden en sportcomplexen
Binnen deze bouwsteen vallen diverse sportcomplexen, een begraafplaats en de groenzone rondom de Whemerbeek. De sportcomplexen komen voornamelijk voor aan de rand van de kern. Op deze complexen is meestal bebouwing aanwezig in de vorm van kantines met kleedlokalen, sporthallen en tribunes.
In de groenzone rondom de Whemerbeek zijn nog diverse gebouwtjes aanwezig met verschillende functies.
G4
Boerenerven - overig buitengebied
In Gelderland treffen wij een rijke verzameling van gebieden aan die zijn ontstaan vanuit verschillend agrarisch grondgebruik. Diverse methoden van akkerbouw en veeteelt zijn in de loop der eeuwen in de vorming van het landschap tot uitdrukking gekomen en worden nu als cultuurhistorische waardevolle gebieden beschermd. Zo ook het buitengebied van Winterswijk. De oudere erven nemen een eigen positie in binnen het landschap. Meestal liggen ze op de overgang van hoge naar lage gronden. Het zijn clusters van relatief forse bouwmassa’s; onregelmatig ten opzichte van elkaar geplaatst. Veel oude erven zijn daarnaast belangrijke schakels in de landschappelijke structuur. De oude gebouwen vormen een waardevol en cultuurhistorisch erfgoed.
De “jongere” erven liggen langs een weg. Meestal is het voorhuis naar de weg gekeerd en liggen daarachter de schuren in een rechthoekig patroon. Sommige erven maken deel uit van een bebouwingslint.
De laatste jaren vindt er een ingrijpende schaalvergroting plaats in de agrarische bebouwing. De oudere, bakstenen schuren maken plaats voor immense damwand loodsen. Deze verhouden zich vaak moeizaam met de van oudsher aanwezige bebouwing en de schaal van het landschap. Ook vindt er op voormalige boerenerven een functieverschuiving plaats naar wonen en andersoortige bedrijvigheid. De oorspronkelijke karakteristiek van de erven staat hierdoor eveneens onder druk.
De verschillende landschapstypen (paragraaf 3.2.2) laten andersoortige bebouwingsvormen zien. De selectie van de landschapstypen is gebaseerd op de aanwezigheid van bebouwing. Daarbij is de karakteristiek van de vormgeving bepalend voor de kwalificatie van het landschapstype. De landschapstypenkaart onderscheid drie bebouwingskarakteristieken naar de eerder genoemde cultuurlandschappen. Het hoevenlandschap kenmerkt zich door verspreide bebouwing. Het is een golvend landschap bestaande uit solitaire bomen of groepjes bomen, essen en boerderijen/ hoeven waardoor het een open indruk maakt. Het scholtengoederenlandschap werd en wordt gedomineerd door de grote scholtenhuizen, villa's en pachtboerderijen in een zeer bosrijke omgeving. Het grootschalig landschap vormt door de aanwezigheid van recente boerderijen op rechte kavels een contrast met de andere landschappen.
De boerderij met haar directe omgeving vormt een onlosmakelijk onderdeel van het totale cultuurlandschap. Het beeld van het buitengebied van Winterswijk wordt ook nu nog in belangrijke mate bepaald door streekeigen boerderijen. De boerderijen zijn meestal van het hallehuistype, waarbij ook de variant van het krukhuis voorkomt.
Vaak zijn de plankengevels ossenbloedrood of groen geschilderd. De windveren worden sinds de vorige eeuw meestal witgeschilderd en doen de boerderij duidelijk uitkomen in het landschap. De steile dakhelling vertoont ter hoogte van de gebintstijlen een lichte knik. De schoorsteen is doorgaans niet op de nok geplaatst, maar steekt ergens halverwege de dakschilden boven het dak uit. Het krukhuis deed omstreeks het laatste kwart van de 19e eeuw zijn intrede, waarbij de vormgeving vaak geïnspireerd was op de stedelijke bebouwing uit die tijd en dus rijk geornamenteerd.
In het buitengebied zijn ook natuurgebieden gelegen. Onder andere het hoogveen in het westen van de gemeente. Het hoogveenlandschap is in tegenstelling tot de overige landschappen niet in cultuur gebracht, er bevindt zich geen bebouwing.
G5
Recreatieparken en vakantiewoningen
Verspreid over de gemeente Winterswijk komen campings en kleine recreatieparken voor. Deze recreatiegebieden zijn meestal gelegen bij een boerderij of bijvoorbeeld aan het water. De bebouwing is veelal geclusterd in kleinere eenheden die ontsloten worden door kronkelende wegen en wandelpaden. De parken zijn meestal op zichzelf gelegen en naar binnen gekeerd.
