Velp 5 Parkachtig wonen ten westen van Rozendaalselaan
Kenmerkend voor parkachtige woongebieden is de ruime opzet van de verkaveling en de rustige atmosfeer. Openbare ruimte en privétuinen vormen de groene entourage van forse solitaire bouwmassa’s. De monumentale villa’s en herenhuizen bezitten vaak compacte hoofdmassa’s. De bouwhoogte is één à twee verdiepingen met een stevige kap. Openbare gebouwen in deze omgeving hebben soms een wat forsere massa met een extra bouwlaag. De ruimte tussen de bouwmassa’s is doorgaans veel groter dan de breedte van de voorgevels. Aan- en bijbouwen zijn geconcentreerd geplaatst nabij de hoofdmassa of zo ver mogelijk van de openbare weg af gesitueerd. Tussen de bouwmassa’s is het groen op de achtererven goed waarneembaar. In parkachtige woongebieden wordt de overgang tussen privé en openbaar meestal aangegeven via een hekwerk, een haag of anderszins. Het erf heeft een groen karakter met soms forse bomen.
Het parkachtige woongebied ten westen van de Rozendaalselaan wordt onderscheiden in een oostelijk deel, dat zich tot de Tweede Wereldoorlog rondom de Bergweg ontwikkelde, en een deel westelijk van de Daalhuizerweg, dat voornamelijk in de jaren zestig van de vorige eeuw werd aangelegd.
Karakteristiek is het buurtje van arbeiders- en middenstandswoningen rond de Torckstraat, gebouwd in de stijl van de Amsterdamse School. Dit complex heeft een sterke stedenbouwkundige en architectonische samenhang. De forse hoogteverschillen in het terrein zijn zorgvuldig in de uitwerking van erven en de openbare ruimte verwerkt.
Het gebied ten zuiden van de Arnhemsestraatweg heeft een meer afwisselend karakter. Tussen de naoorlogse bebouwing (gebied aangeduid met W4) bevinden zich enkele oudere delen met eenvoudige woningen van rond negentienhonderd en enkele woonblokken uit de jaren dertig. Het gebied ten westen van de Middellaan heeft deels een (weinig florissant) bedrijvenkarakter.
Het bebouwingsbeeld wordt in grote delen van het gebied bepaald door het ritme van forse, vrijstaande villa’s met kap. Aan- en bijbouwen zijn geconcentreerd geplaatst nabij de hoofdmassa of zo ver mogelijk van de openbare weg af gesitueerd. Deze villa’s zijn in een lange reeks van jaren opgetrokken in de heersende stijl van de bouwperiode. Karakteristiek zijn de in een expressieve, traditionele stijl ontworpen villa’s uit het einde van de negentiende eeuw langs de Arnhemsestraatweg. Deze worden gekenmerkt door een opbouw in twee hoge verdiepingen en een steile kap van circa 60º. Het architectonisch beeld wordt bepaald door het gebruik van donkerrode baksteen, afgewisseld met expressieve, lichtkleurige lijsten en andere ornamentiek. Ook de meer recente villa’s zijn opgetrokken in een traditionele baksteenarchitectuur. De overige villa’s dateren meestal uit de eerste helft van de twintigste eeuw en zijn gebouwd in verschillende traditionele stijlopvattingen. Massa, kapvorm, gevelindeling, detaillering en kleur- en materiaaltoepassing zijn sterk gevarieerd. Aan de vormgeving en afwerking is steeds grote aandacht besteed. Verschillende panden zijn geschilderd in een lichtgrijze of witte kleur. De bouwhoogte bedraagt in het algemeen één of twee lagen met kap. Afhankelijk van de buurt en de periode van realisatie, kunnen grote verschillen optreden in verdiepingshoogte en kapvorm. De naoorlogse bouw is in het algemeen beduidend soberder van karakter dan de vooroorlogse bebouwing. Vrijwel steeds is sprake van traditionele architectuur en materiaalkeuze. Enkele complexen en individuele villa’s worden ge- kenmerkt door een modernere, open architectuur. In die gevallen worden soms platte daken toegepast.
Het bebouwingsbeeld van het tuinwijkje rond de Torckstraat (W3) wordt gekenmerkt door de grote eenheid in architectuur, materiaal- en kleurgebruik, de bijzondere hoekoplossingen en het ritme en de vormgeving van schoorstenen.
Uitgangspunten welstandsbeleid
De verweving van statige lanen, landschappelijke kenmerken van de historische landgoederen en de recentere bebouwing is een essentieel kenmerk van de omgeving. De omgeving Arnhemsestraatweg heeft om die reden een hoge landschappelijke en stedenbouwkundige waarde. Ook de architectonische uitwerking staat hier in het algemeen op hoog niveau. Het beleid is om deze redenen gericht op de instandhouding van de bijzondere stedenbouwkundige en landschappelijke kwaliteit van dit woongebied. Bij wijziging en uitbreiding van bestaande panden wordt waarde gehecht aan de afstemming op de bestaande vormgeving en aan zorgvuldigheid van de detaillering. Een verdere ontwikkeling of intensivering van bebouwing in deze omgeving wordt tegengegaan.
