Velp 3 Historische bebouwing: Kerkallee en omgeving

De Kerkallee en omgeving is gegroeid langs het vrijwel orthogonale stelsel van historische routes en kerkwegen dat verbonden is met de oorspronkelijke dorpskern van Velp. De historische routes omsloten enkele relatief grote binnenterreinen. Langs deze routes wordt het beeld bepaald door individuele, naar de straat gekeerde panden, bestaande uit een à twee lagen met kap. Grote en kleinere panden wisselen elkaar af. Ter hoogte van de Brugweg en de Schoolstraat staan panden vrijwel aaneengebouwd aan kleine driehoekige ruimten. De panden in deze omgeving herbergen een zekere diversiteit aan functies. Op enkele plaatsen is de historische bebouwing vervangen door flatgebouwen in drie lagen. Langs de IJsselstraat vestigden zich kleinschalige en grootschalige detailhandel. In de loop van de twintigste eeuw werden de grotere binnenterreinen tussen de Willemstraat en de Kerkallee vooral benut voor de volkswoningbouw. Hier werd in de jaren twintig van de vorige eeuw op basis van een eenvoudig rechthoekig plan een bescheiden buurt met arbeiderswoningen gebouwd, in één laag met kap.
Het bebouwingsbeeld van de Kerkalle en omgeving is vrij divers en kleinschalig van karakter. Statige panden komen incidenteel voor langs het spoor en aan de Kerkallee. Met name langs de historische routes is een grote afwisseling in stijlen. Traditionele kenmerken van de architectuur overheersen het straatbeeld. Kenmerkend zijn de eenvoudige bouwmassa’s, de dominante kap en de grote afwisseling in goothoogten en kapvormen. Panden staan meestal met hun korte gevel naar de weg gekeerd. Aan de ornamentiek van deze gevels is vaak extra aandacht besteed. De verschillende stijlopvattingen en varianten daarvan dragen in belangrijke mate bij aan de individualiteit van de panden en de afwisseling in het bebouwingsbeeld. Het gebruik van aardkleuren voor de hoofdmaterialen en een lichte kleur voor de kozijnen en lijsten overheerst. Deze overeenkomsten verzachten de verschillen tussen de verschillende panden. De bouwhoogte bedraagt in het algemeen een en twee lagen met kap. Het straatbeeld laat een willekeurige afwisseling zien van gepleisterde en onbehandelde gevels.

Het gebied tussen de Willemstraat en de Kerkallee kenmerkt zich door kleinschalige volkswoningbouwbuurt uit de jaren dertig, opgebouwd uit twee-onder-een-kapwoningen en korte rijtjes. Tussen de stedenbouwkundige opzet en de vormgeving van de bouwmassa’s bestaat slechts een beperkte relatie. Incidenteel wordt aandacht besteed aan een hoekoplossing. De bebouwing bestaat uit één bouwlaag met kap. In latere jaren zijn relatief grote en soms over meerdere woningen doorgaande dakkapellen aangebracht. De vormgeving is zeer sober. Aansluitend aan het volkswoningbouwcomplex bevindt zich een tweetal inbreidingslocaties uit de jaren zeventig van de vorige eeuw, namelijk de Dr. A. van der Willigenstraat en de Nassaustraat (gebieden a en b). De bebouwing bestaat hier eveneens uit enkele rijen woningen. De bebouwingshoogte varieert tussen één en drie lagen met kap. Het architectuurbeeld is betrekkelijk sober. Een rijkere en verder uitgewerkte architectuur toont het inbreidingscomplex aan de dr. van Voorthuysenstraat (gebied c). Het is een complex woningbouw uit de jaren zeventig met maisonnettes op een onderlaag. Met name aan de vormgeving van de trapopgangen is veel aandacht besteed.

Uitgangspunten welstandsbeleid

Variatie binnen een herkenbare samenhang en een geleidelijke verandering in het bebouwingsbeeld zijn kenmerkend voor de historische dorpslinten. Deze samenhang is echter ook kwetsbaar. Vergaande ingrepen in plaatsing, schaal of vormgeving kunnen het gevarieerde bebouwingsbeeld wijzigen in een verbrokkeld beeld. Het welstandsbeleid is daarom gericht op behoud en versterking van het karakter van deze linten. Dit komt vooral tot uitdrukking in de zelfstandige plaatsing van de bebouwing met open tussenruimten en in het individuele en kleinschalige karakter van de panden. Verdichting en schaalvergroting is slechts in beperkte mate mogelijk en zal met aandacht voor de specifieke ruimtelijke kenmerken van de omgeving benaderd worden. Nieuwe bebouwing zal, wat betreft maat en schaal, en ook wat betreft kleur- en materiaalgebruik in harmonie met de bestaande bebouwing ontworpen moeten worden. Scherpe contrasten moeten vermeden worden. Ondergeschikte aan- en bijbouwen op het achterterrein zijn mogelijk, mits het halfopen karakter van de linten blijft gewaarborgd. Een grote mate van terughoudendheid wordt betracht bij de toelating van bouwwerken als reclame, luifels, puien, rolluiken en dergelijke. Deze zullen altijd ondergeschikt moeten blijven aan het totale ruimtelijk en architectonisch beeld van de omgeving.