Bestaande situatie
Netterden is ontstaan als een agrarische nederzetting in het open, vlakke kommenlandschap. Oorspronkelijk waren er meerdere historische linten in het agrarisch gebied waarlangs een verdichting van bebouwing plaatsvond. Deze linten zijn door enkele wegen, zoals de Acacialaan, met elkaar verbonden. Het dorp heeft zich ontwikkeld langs de Netterdensestraat/Papenkampseweg en de Emmerikseweg, waarbij de plek bij de RK kerk de historische kern vormt. Hier bevinden zich de belangrijkste gebouwen: twee grote oude cafés de kerk, de meesterswoning en enkele imposante boerderijen en herenhuizen in een cluster bij elkaar. Hagen, bomen en tuinen dragen bij aan het prettige beeld van deze plek.
Kenmerkend voor Netterden zijn de individuele panden die veel variatie in hoogte en architectuur vertonen. Hiertussen liggen open ruimtes die in gebruik zijn als tuin of moestuin. In de bebouwde kom van Netterden komen weinig boerderijen voor. Er zijn behalve de kerk en cafés/zalencentra nog de school en een verenigingsgebouw als voorzieningen, maar geen winkels. De historische panden rondom de kerk grenzen direct aan de openbare ruimte, met een sterk wisselende rooilijn. De andere panden hebben voortuinen en een minder prominente rooilijnwisseling. De gebouwen in Netterden oriënteren zich op de straat.
Het bebouwingsbeeld van de Slawijkseweg en de Jonkerstraat is zeer open. Langs de Jonkerstraat bevinden zich enkele boerderijen. Alleen in het westelijk deel van dit historisch lint komen ook specifieke woningen zoals bungalows en twee-onder-een-kap woningen voor.
Tussen de historische wegen is een nieuwe buurt ontstaan, de Bryde, met individuele woningen die veel variatie vertonen. Aan de Amtweg ten oosten van de dorpskern bevindt zich een voor dit dorp grootschalig metaalbedrijf dat vanaf het buitengebied goed te ervaren is.
In Netterden is relatief veel openbaar groen aanwezig in de vorm van heesterstroken met bomen tussen de openbare weg en de privé-terreinen. De voortuinen completeren de groene uitstraling van het dorp.
Kenmerken bebouwingsbeeld
Het aantrekkelijk beeld van de kern van Netterden wordt mede bepaald door de historische panden met hun de variatie in grootte, hoogte en dakvorm. De historische gebouwen bij de kerk kenmerken zich door hun forse massa en hun hoogte. Ze zijn opgebouwd uit één of twee bouwlagen met kap. Door de hoogte van de eerste bouwlaag komen ook de panden van één bouwlaag voornaam over. De gevelopeningen zijn sterk verticaal. In Netterden zijn de gebouwen bij de kerk rijkelijk van details voorzien, zoals dakkapellen boven de voordeuren, versierd met friezen en ronde raampjes, segmentbogen, speklagen, plinten en gootlijsten. Als materiaal worden in hoofdzaak baksteen in aardkleuren en gebakken rode of donkere dakpannen gebruikt. Kozijnkleuren contrasteren vaak met de gevelkleuren en zijn boterkleurig, gebroken wit en standgroen.
De andere gebouwen langs de historische linten zijn zeer divers in karakter en architectuur. Van de oude panden zijn de gevelopeningen overwegend verticaal, terwijl ook deze woningen voorzien zijn van detaillering.
De panden aan de Bryde zijn weliswaar zeer verschillend, maar toch beginnen de kappen vaak bij de eerste verdieping.
Veranderingsproces
In Netterden is sprake van een matige dynamiek. Functieveranderingen van panden veroorzaken geen grootschalige aanpassingen. Parkeren geschiedt op eigen terrein of langs de openbare weg. Een parkeerknelpunt ontstaat er alleen op het moment dat het zalencentrum druk bezocht wordt. Het is goed alert te blijven op een ontwikkeling die de aanleg van een toekomstige parkeerterrein mogelijk kan maken. Vanwege het lage inwonersaantal en de rustige sfeer van dit dorp is niet te verwachten dat er in de toekomst ingrijpende veranderingen plaats zullen vinden.
