Introverte woningbouw

In de jaren '70 kwam er door de Forumbeweging, meer aandacht voor menselijke schaal en maat in de woongebieden. Dit was een reactie op de blokverkaveling van de naoorlogse planmatige uitbreidingen, die als te zakelijk en te monotoon werd ervaren. De introverte woongebieden zijn, als tegenreactie daarop, vaak sterk naar binnen gekeerd en hebben een grillig stratenpatroon en weinig doorgaande wegen.

De woonerven zijn veelal opgebouwd uit een aantal aparte kleinere buurten, gegroepeerd rondom en tevens gescheiden door de hoofdontsluiting en de groenstructuur. De wegenstructuur kent een hiërarchische opbouw op wijkniveau. Op buurtniveau is echter sprake van een veel grilliger stratenpatroon en overheerst de gedachte van gelijkheid en gelijkvormigheid, zowel bij de infrastructuur als bij het bebouwingsbeeld. De buurten zijn opgebouwd uit afzonderlijke woonclusters met een verschillende architectuur en stedenbouwkundige opzet. Er wordt veel gewerkt met herhaling, spiegeling, blokvormige en orthogonale patronen. De vorm van het bouwblok is daarbij veelal ondergeschikt gemaakt aan de hoofdopzet van de buurt of wijk.

Sommige buurten zijn sterk intern georiënteerd en afgekeerd van de hoofdontsluiting en groenstructuur. Het traditionele bouwblok is hierbij vervangen door 'losse' bouwblokken of woningrijen, waarbij privé en openbaar gebied meer met elkaar verweven zijn en het onderscheid ertussen vaak onduidelijk is.

De verschillende buurt- en woonstraten hebben verspringingen in het profiel en de begeleidende bebouwingsrooilijn. Een aantal woningen is niet straatgericht, maar georiënteerd op de privé-tuin. Kenmerkend zijn de situaties waarbij de schuren voor het huis zijn geplaatst, waardoor de straat of het woonerf een semi-openbaar karakter krijgt. In veel van deze gevallen loopt het dakvlak van de woning door over de uitbouw waardoor er een asymmetrische kapvorm ontstaat.

De bebouwing bestaat hoofdzakelijk uit twee lagen met een (asymmetrisch) zadeldak in de langsrichting. Bij de kleinere geschakelde eenheden en vrijstaande panden is de kapvorm en

-richting gevarieerd. De materialisering en het kleurgebruik sluiten aan bij de ingetogen architectuur en het betreffende tijdsbeeld: donkere, semi-ambachtelijke materialen, zoals (bruin) houten gevelbekleding, bakstenen gevels in aardetinten en oranjerode of donkerkleurige dakpannen.

Druten

Aan weerszijden van de Van Heemstraweg zijn grootschalige, introverte woonwijken gerealiseerd. De noordelijke wijk wordt begrensd door de Heersweg, het Kasteelpad, Raadhuisstraat en de van Heemstraweg. Deze wijk is rechthoekig verkaveld en bestaat voornamelijk uit rijwoningen. De zuidelijke woonwijk wordt globaal begrensd door de van Heemstraweg, Kerkstraat, Slootsestraat, Koningsweg en de Overijkskamp. Deze wijk is organisch vormgegeven, met meer variatie in de woningtypen, veel groenvoorzieningen en verspringende rooilijnen. Door de garages met vaak tevens een overkapping aan de voorkant, krijgen de openbare straten een informeler karakter.

De bebouwing bestaat uit rijwoningen, twee-onder-één-kap en vrijstaande woningen. De woningen zijn opgetrokken in twee bouwlagen met voornamelijk een (asymmetrisch) zadeldak, zowel in de langs- als in de dwarsrichting. Er komen tevens andere kapvormen voor, zoals langs de Koekoek, waar afgeknotte zadeldaken zichtbaar zijn. De gevelindeling is divers, met zowel sobere als meer plastisch vormgegeven gevels. Er komen diverse vooraanbouwen en verschillende houten gevelbekledingen voor. Het materiaal- en kleurgebruik is traditioneel, met aardetinten en de toepassing van donker hout.

Afferden

Ten oosten van de kern van Afferden ligt een kleinschalige, introverte woonstraat, de Gaard. De bebouwing is naar binnen gekeerd en bestaat uit twee-onder-één-kap woningen en geschakelde woningen. De woningen zijn zowel in de langs- als de dwarsrichting gepositioneerd. Het materiaal- en kleurgebruik is traditioneel.

Deest

In Deest zijn een grootschalige uitbreiding en twee kleinere inbreidingen gerealiseerd. De grootschalige buurt in het oosten van de kern wordt begrensd door de Elzenstraat, Vriezeweg, Jan van Weliestraat en de Grote straat. De buurt is rechthoekig verkaveld en aan de randen is de bebouwing georiënteerd op de hoofdwegen. Bij de overige straten zijn de woningen naar binnen gekeerd, waardoor aan de achterkanten de tuinen met brandgangen gesitueerd zijn. Het Buskenshof en het Binnehof vormen de twee inbreidingen.

De bebouwing bestaat uit rijwoningen van twee bouwlagen met een zadeldak in de langsrichting. Een uitzondering hierop vormt een rij in het Binnenhof, welke maar een bouwlaag hoog is. Het materiaal- en kleurgebruik is traditioneel, met baksteen in aardetinten, donker hout en oranjerode en donkergrijze dakpannen.

Horssen

Ten westen van Horssen is een kleinschalige uitbreiding gerealiseerd, die begrensd wordt door de Muldersstraat, de Rijdt, Kerkpad, Zelksestraat en de Klaptes. De buurt is organisch vormgegeven met in het midden een groenvoorziening. De bebouwing bestaat voornamelijk uit twee-onder-één-kap woningen in de langrichting, maar er komen ook een aantal blokken in de dwarsrichting voor. De woningen zijn opgetrokken in twee bouwlagen met een zadeldak en het materiaal- en kleurgebruik is traditioneel. Opvallend zijn de woningen aan de Hertenkamp. Hier is het bebouwingsbeeld duidelijk meer divers. Er zijn meer verschillen in de bouwmassa's en het materiaal- en kleurgebruik zichtbaar.